Charakterystyka i właściwości rur stalowych ze szwem ocynkowanych
Rury stalowe ze szwem ocynkowane stanowią podstawowy element nowoczesnych instalacji wodno-kanalizacyjnych. Ich konstrukcja opiera się na procesie spawania, który łączy krawędzie blachy stalowej w jednolitą rurę. Warstwa cynku o grubości 85 mikronów chroni stal przed korozją przez okres 15-25 lat w standardowych warunkach eksploatacji.
Proces ocynkowania odbywa się metodą zanurzeniową w gorącym cynku w temperaturze 460°C. Ta technologia zapewnia równomierne pokrycie całej powierzchni rury, włączając miejsca spawów. Dzięki temu powstaje szczelna bariera ochronna, która wydłuża żywotność produktu o 300% w porównaniu do nieocynkowanych odpowiedników.
Norma PN-EN 10255 określa wymagania techniczne dla tych wyrobów. Średnica zewnętrzna dostępnych rur waha się od 21,3 mm do 168,3 mm, co pokrywa większość zastosowań instalacyjnych. Grubość ścianki wynosi od 2,6 mm do 5,4 mm, zależnie od średnicy i klasy ciśnienia roboczego.
Wytrzymałość na rozciąganie tych produktów osiąga wartość 430 MPa. Ciśnienie robocze dla średnic do 50 mm wynosi 16 bar, natomiast dla większych przekrojów zmniejsza się do 10 bar. Te parametry pozwalają na bezpieczne stosowanie w instalacjach grzewczych, wodociągowych oraz gazowych o niskim ciśnieniu.
Temperatura pracy może wahać się od -20°C do +120°C bez utraty właściwości mechanicznych. Współczynnik rozszerzalności cieplnej wynosi 12×10⁻⁶ K⁻¹, co należy uwzględnić przy projektowaniu tras instalacyjnych. Masa metra bieżącego rury DN25 (1 cal) wynosi około 1,28 kg.
Zastosowanie w różnych typach instalacji
Rury stalowe ze szwem (onninen.pl/produkty/Technika-instalacyjna/Instalacje-stalowe/Rury-stalowe-przewodowe/Rury-stalowe-ze-szwem/Rury-stalowe-ze-szwem-ocynkowanee) sprawdzają się doskonale w instalacjach wodociągowych budynków mieszkalnych. Ich odporność na wysokie ciśnienie umożliwia stosowanie w systemach z pompami cyrkulacyjnymi o wydajności do 50 l/min. W instalacjach centralnego ogrzewania wytrzymują temperaturę medium grzewczego do 95°C przy ciśnieniu roboczym 6 bar.
Przemysłowe instalacje technologiczne często wykorzystują te rury do transportu mediów agresywnych. Warstwa cynkowa zapewnia ochronę przed działaniem słabych kwasów i zasad o pH 6-8. W zakładach chemicznych służą do przesyłania wody procesowej, roztworu soli o stężeniu do 3% oraz innych mediów o umiarkowanej agresywności chemicznej.
Instalacje gazowe o ciśnieniu roboczym do 4 bar wykorzystują rury ocynkowane o średnicach 15-50 mm. Złączenia gwintowane z uszczelkami konopno-surmikowe zapewniają szczelność przez minimum 10 lat eksploatacji. Przepisy techniczne wymagają oznakowania kolorystycznego – żółtego dla gazu ziemnego i czerwonego dla propanu-butanu.
Systemy zraszające w obiektach przemysłowych montuje się z użyciem rur DN25-DN100. Ich wytrzymałość mechaniczna pozwala na montaż podwieszany z rozstawem wsporników co 3 metry. Połączenia spawane zapewniają szczelność instalacji przez okres 20 lat bez konieczności konserwacji elementów rurowych.
Instalacje sprężonego powietrza o ciśnieniu do 8 bar wykorzystują rury ocynkowane jako tańszą alternatywę dla miedzi. Kondensacja pary wodnej nie powoduje korozji dzięki warstwie ochronnej cynku. Spadki ciśnienia wynoszą około 0,15 bar na 100 metrów dla średnicy 32 mm przy przepływie 500 l/min.
Techniki montażu i połączeń
Połączenia gwintowane stanowią najczęściej stosowaną metodę łączenia rur ocynkowanych w średnicach do 50 mm. Gwint walcowy BSP zapewnia szczelność przy momencie dokręcania 40-60 Nm dla średnicy 25 mm. Uszczelnienie realizuje się pastą uszczelniającą lub taśmą teflonową nawinięta w 8-10 warstwach na długość gwintu.
Spawanie łukowe elektrodą otuloną wymaga usunięcia warstwy cynkowej w strefie spoiny. Elektrody rutylowe o średnicy 2,5 mm przy prądzie 80-90 A zapewniają właściwe przetopienie materiału podstawowego. Po spawaniu należy wykonać zabezpieczenie antykorozyjne farbą cynkową na bazie 96% cynku w proszku.
Montaż instalacji stalowe (onninen.pl/produkty/Technika-instalacyjna/Instalacje-stalowe) wymaga zastosowania odpowiednich wsporników. Obejmy stalowe ocynkowane z wkładką gumową eliminują drgania i przewodzenie dźwięków do konstrukcji budynku. Rozstaw punktów mocowania wynosi 2,5 metra dla rur poziomych i 3,5 metra dla pionowych tras instalacyjnych.
Kompensacja wydłużeń cieplnych realizowana jest przez montaż kompensatorów falowych co 25-30 metrów trasy. Ich zastosowanie eliminuje naprężenia termiczne, które mogłyby doprowadzić do uszkodzenia połączeń gwintowanych. Punkty stałe mocuje się co 40 metrów, zapewniając swobodę odkształceń termicznych między nimi.
Próby szczelności wykonuje się ciśnieniem 1,5-krotnie wyższym od roboczego przez okres 4 godzin. Spadek ciśnienia nie może przekroczyć 0,2 bar, co świadczy o prawidłowym wykonaniu wszystkich połączeń. Płukanie instalacji przed uruchomieniem usuwa zanieczyszczenia powstałe podczas montażu oraz resztki środków smarnych.
Konserwacja i żywotność rur ocynkowanych
Okresowe przeglądy instalacji z rur ocynkowanych powinny odbywać się co 12 miesięcy w obiektach przemysłowych. Kontrola obejmuje sprawdzenie stanu warstwy cynkowej, szczelności połączeń oraz prawidłowości mocowań do konstrukcji nośnej. Miejsca uszkodzeń powłoki cynkowej wymagają natychmiastowego zabezpieczenia farbą remontową o zawartości cynku minimum 90%.
Żywotność rur stalowych ze szwem ocynkowanych w instalacjach wewnętrznych wynosi średnio 18-22 lata. W środowisku zewnętrznym, narażonym na działanie opadów atmosferycznych, okres ten skraca się do 12-15 lat. Agresywność środowiska przemysłowego może dodatkowo zmniejszyć trwałość do 8-10 lat w przypadku wysokiego stężenia związków siarki w powietrzu.
Regeneracja warstwy ochronnej jest możliwa metodą natrysku cieplnego cynkiem. Koszt tej operacji wynosi około 30% ceny nowej rury, co czyni ją ekonomicznie opłacalną przy powierzchniach powyżej 50 m². Przygotowanie powierzchni wymaga piaskowania do stopnia czystości Sa 2½ według normy ISO 8501-1.
Oznaki korozji punktowej pojawiają się po 12-15 latach eksploatacji w miejscach intensywnego przepływu medium. Pierwsze ubytki warstwy cynkowej o średnicy 2-3 mm nie wpływają na szczelność rury przez kolejne 2-3 lata. Monitoring korozji realizuje się metodą ultradźwiękową, mierząc grubość ścianki w 8 punktach na obwodzie rury co 10 metrów trasy.
Wymiana fragmentów instalacji staje się konieczna przy ubytkach ścianki przekraczających 20% grubości nominalnej. Planowanie remontów powinno uwzględniać dostępność rur stalowe ze szwem (onninen.pl/produkty/Technika-instalacyjna/Instalacje-stalowe/Rury-stalowe-przewodowe/Rury-stalowe-ze-szwem) w standardowych długościach 6 metrów. Koszty wymiany 10 metrów instalacji DN25 wynoszą około 250-300 zł włączając materiały i robociznę.
