Podstawy systemów tworzywowych klejonych
Systemy tworzywowe klejone są coraz częściej stosowane w nowoczesnych instalacjach wodnokanalizacyjnych. Składają się one z rur i kształtek wykonanych z tworzyw sztucznych, najczęściej PVC lub ABS. Elementy te łączy się za pomocą specjalnych klejów, tworząc szczelne i trwałe połączenia. W Polsce rynek systemów klejonych dynamicznie rośnie – w 2022 roku zanotowano 15% wzrost sprzedaży w porównaniu do roku poprzedniego.
Główną zaletą systemów klejonych jest ich odporność na korozję i działanie agresywnych substancji chemicznych. Dzięki temu mogą one służyć nawet kilkadziesiąt lat bez konieczności wymiany. Instalacje te są także lżejsze i łatwiejsze w montażu niż tradycyjne systemy metalowe. Koszt materiałów do wykonania instalacji klejonej jest zazwyczaj o 20-30% niższy niż w przypadku rur stalowych.
Przed przystąpieniem do montażu należy odpowiednio przygotować rury klejone i kształtki. Powierzchnie łączonych elementów muszą być czyste, suche i odtłuszczone. Do tego celu stosuje się specjalne ściereczki lub papier ścierny. Następnie nanosi się cienką warstwę kleju i łączy elementy, dociskając je przez kilka sekund. Pełną wytrzymałość połączenie uzyskuje po 24 godzinach.
Dobór odpowiednich kształtek do systemów klejonych
Kształtki do systemów klejonych występują w różnych rozmiarach i konfiguracjach. Najczęściej stosowane to kolana 90° i 45°, trójniki, mufy oraz redukcje. Wybierając kształtki, należy zwrócić uwagę na ich średnicę nominalną, która musi być zgodna ze średnicą używanych rur. Producenci oferują kształtki w zakresie średnic od 16 mm do nawet 315 mm dla dużych instalacji przemysłowych.
Ważnym parametrem jest także ciśnienie nominalne kształtek, oznaczane symbolem PN. Określa ono maksymalne ciśnienie robocze, jakie może występować w instalacji. Dla typowych instalacji wodociągowych stosuje się kształtki o PN10 lub PN16. W przypadku instalacji kanalizacyjnych wystarczające są kształtki o niższym ciśnieniu nominalnym, np. PN6.
Przy doborze kształtek należy także uwzględnić temperaturę medium płynącego w instalacji. Dla wody zimnej można stosować standardowe kształtki z PVC-U. Natomiast do instalacji ciepłej wody użytkowej lepiej sprawdzą się kształtki z PVC-C lub ABS, które zachowują swoje właściwości w wyższych temperaturach, nawet do 95°C.
Techniki prawidłowego klejenia rur i kształtek
Klejenie rur i kształtek wymaga przestrzegania określonej procedury. W pierwszej kolejności należy przyciąć rurę prostopadle do jej osi za pomocą obcinaka. Następnie trzeba sfazować krawędź rury pod kątem około 15°, co ułatwi wsunięcie jej w kielich kształtki. Długość sfazowania powinna wynosić około 2-3 mm dla rur o średnicy do 50 mm i 5-6 mm dla większych średnic.
Przed naniesieniem kleju, powierzchnie łączone należy zmatowić papierem ściernym i odtłuścić. Do tego celu stosuje się specjalne zmywacze lub aceton techniczny. Klej nanosi się cienką warstwą za pomocą pędzla, najpierw na rurę, a potem do wnętrza kielicha kształtki. Ważne jest, aby czynność tę wykonać szybko, gdyż klej zaczyna schnąć już po kilku sekundach.
Po naniesieniu kleju, rurę należy wsunąć do oporu w kielich kształtki, lekko ją obracając. Nadmiar kleju, który wypłynie na zewnątrz, trzeba natychmiast usunąć szmatką. Połączenie uzyskuje wstępną wytrzymałość po kilku minutach, ale pełną odporność na obciążenia mechaniczne i szczelność osiąga dopiero po 24 godzinach. W tym czasie nie należy poruszać sklejonymi elementami.
Zastosowanie rury termokurczliwej z klejem w instalacjach
Rura termokurczliwa z klejem to innowacyjne rozwiązanie stosowane do uszczelniania i zabezpieczania połączeń w instalacjach. Składa się ona z elastycznego materiału, który pod wpływem ciepła kurczy się, ściśle przylegając do zabezpieczanej powierzchni. Wewnętrzna warstwa kleju topliwego zapewnia dodatkowe uszczelnienie i ochronę przed wilgocią.
Rury termokurczliwe z klejem znajdują zastosowanie m.in. w miejscach przejść instalacji przez przegrody budowlane. Zabezpieczają one rury przed uszkodzeniami mechanicznymi i korozją. Są także wykorzystywane do izolacji połączeń elektrycznych w instalacjach niskonapięciowych. Typowa rura termokurczliwa może zmniejszyć swoją średnicę nawet o 50% po podgrzaniu.
Montaż rury termokurczliwej jest prosty i szybki. Wystarczy nasunąć ją na zabezpieczane miejsce i podgrzać za pomocą opalarki lub palnika gazowego. Temperatura potrzebna do aktywacji kleju i obkurczenia rury wynosi zazwyczaj 120-150°C. Proces ten trwa kilka sekund, po czym rura ściśle przylega do powierzchni, tworząc szczelną i trwałą osłonę.
Konserwacja i naprawa instalacji z systemów tworzywowych klejonych
Systemy tworzywowe klejone są relatywnie bezobsługowe, jednak wymagają okresowych przeglądów. Raz w roku warto przeprowadzić wizualną inspekcję dostępnych odcinków instalacji, zwracając uwagę na ewentualne przecieki lub odkształcenia rur. W przypadku instalacji kanalizacyjnych zaleca się czyszczenie przewodów co 2-3 lata, aby zapobiec gromadzeniu się osadów.
Naprawa uszkodzeń w systemach klejonych wymaga wycięcia uszkodzonego fragmentu i wstawienia nowego odcinka rury wraz z odpowiednimi kształtkami naprawczymi. Do tego celu stosuje się specjalne mufy naprawcze lub nasuwki z PVC. Przed przystąpieniem do naprawy należy odciąć dopływ wody i opróżnić naprawiany odcinek instalacji.
Ten wpis zawiera praktyczne wskazówki dotyczące montażu i konserwacji systemów tworzywowych klejonych. Przestrzeganie opisanych zasad pozwoli na wykonanie trwałej i niezawodnej instalacji, która będzie służyć przez wiele lat. W przypadku wątpliwości lub bardziej skomplikowanych napraw, zawsze warto skonsultować się z doświadczonym instalatorem lub producentem systemu.
